Stefan Żeromski jednym z patronów roku 2025

Sejm ustanowił rok 2025 rokiem Stefana Żeromskiego z okazji 100. rocznicy jego śmierci. To „jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy, duchowy autorytet polskiej inteligencji, autor opowiadań, powieści i dramatów, które ukształtowały narodowe myślenie wielu pokoleń Polaków” – stanowi uchwała.

Żeromski był czterokrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Do jego najwybitniejszych dzieł należą: „Ludzie bezdomni”, „Przedwiośnie”, „Syzyfowe prace”, „Doktor Piotr”, „Siłaczka”. W dniu jego śmierci i na dwa tygodnie przed własną śmiercią – Władysław Reymont napisał:

„Dzisiaj umarł Żeromski, cios to dla mnie okrutny z wielu powodów. Umarł na serce. Był o parę lat starszy ode mnie, ale miał szaloną wolę życia i energię. Strata ta polskiej literatury niezastąpiona. Uwielbiałem go jako genialnego pisarza. Naturalnie, ta nagła śmierć źle podziałała i na mój stan zdrowia. Teraz bowiem na mnie przychodzi kolej umierania”.

Kilka ciekawostek o Stefanie Żeromskim! Pisarz, zwany „sumieniem narodu”, słynął ze swojego zaangażowania w sprawy społeczne. Czy jednak wiedzieliście, że…

• Stefan Żeromski zdecydowanie nie był kujonem! W szkole średniej powtarzał rok aż… trzykrotnie! W związku z poprawką nie mógł przystąpić do matury i zdecydował się na studiowanie weterynarii, gdzie nie było potrzebne świadectwo dojrzałości. Cóż, Żeromski po prostu nie przepadał za matmą!
• Żeromski był bardzo docenianym pisarzem – za książę „Wiatr od morza” został nominowany do Literackiej Nagrody Nobla! Komisji jednak zdecydowanie bardziej przypadła do gustu powieść Reymonta Chłopi.
• Podobno jako pierwszy twórczość Stefana Żeromskiego docenił Bolesław Prus. Był on dużo starszy od Żeromskiego, ale mimo tego pisarze serdecznie się przyjaźnili. Prus był nawet świadkiem na ślubie Stefana Żeromskiego.
• Żeromski często tworzył pod pseudonimem „Maurycy Zych”. Nie brzmi on jednak zbyt odkrywczo. Pisarz posługiwał się także pseudonimem będącym własnym nazwiskiem z przestawionymi sylabami: Omżerski oraz swoim nazwiskiem pisanym od tyłu: Iksmoreż – trzeba przyznać, że te brzmią nietuzinkowo!
• Ogary poszły w las. – każdy kojarzy tę sentencję, ale nie każdy wie, że jej autorem jest właśnie Stefan Żeromski. Tymi słowami rozpoczyna się powieść Popioły.
• Żeromski przez krótki czas był… prezydentem pewnego przejściowego tworu państwowego zwanego Rzeczpospolitą Zakopiańską. Zakopane było pierwszym miejscem na ziemiach polskich, które ogłosiło swoją niezależność od zaborców.